مروری بر ابزارهای مالی اسلامی

سومین همایش مالی اسلامی در تاریخ ۱۲ آذرماه ۱۳۹۶ در دانشگاه الزهرا برگزار می گردد.

تشریح آخرین تحولات ابزارهای مالی اسلامی در بازار سرمایه ایران

گروه اقتصاد: کارشناس مسئول مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار، آخرین تحولات ابزارهای مالی اسلامی در بازار سرمایه ایران طی سال‌های 94 و 95 را تشریح کرد.

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، هفتمین نشست از مجموعه نشست‌های انجمن مالی اسلامی ایران با عنوان «مروری بر آخرین تحولات ابزارهای مالی، اسلامی در بازار سرمایه ایران در سال‌های 94 و 95» با سخنرانی مجید پیره، عصر امروز سه‌شنبه، 29 تیرماه در ساختمان بورس اوراق بهادار تهران برگزار شد.

براساس این گزارش پیره در ابتدا اظهار کرد: امروز اقدامات جدیدی که در حوزه مالی اسلامی انجام شده است را معرفی می‌کنم. در حال حاضر طیف وسیعی از ابزارها را در بورس داریم مروری بر ابزارهای مالی اسلامی که برخی از آنها کارکرد تامین مالی دارند که نمونه بارز آن صکوک است و برخی دیگر کارکرد پوشش ریسک دارند که نمونه بارز آن قرارداد آتی است.

وی ادامه داد: اولین موضوع جدیدی که در یک سال گذشته در بورس مطرح شد قرارداد آتی سبد سهام بود. راه اندازی این قراردادها سابقه بیش از هفت سال دارد، اما توسعه قرارداد آتی در حوزه آتی کالا قابل توجه بوده است. کمیته فقهی با راه‌اندازی آتی شاخص مخالفت کرد و قید آن قابلیت تحویل در قراردادهای آتی بود به همین دلیل سبد سهام به عنوان الگوی جایگزین معرفی شد تا برخی از کارکردهای آتی شاخص را داشته باشد.

کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار ادامه داد: مروری بر ابزارهای مالی اسلامی قرارداد دیگری که در یک سال گذشته مورد بررسی قرار گرفته، قرارداد اختیار معامله سبد سهام بوده که کمیته فقهی آن را تایید کرده است.

وی در ادامه به بیان مراحل تصویب یک ابزار در سازمان بورس پرداخت و گفت: در مرحله اول تدوین طرح اولیه صورت می‌گیرد و در مرحله دوم کمیته فقهی درباره این مصوبه نظر می‌دهد. اگر کمیته فقهی طرح مروری بر ابزارهای مالی اسلامی را تصویب کند در مرحله بعدی دستورالعمل‌های لازم نوشته می‌شود، سپس دبیرخانه کمیته فقهی آن را با مصوبه کمیته تطبیق می‌دهد.

پیره بیان کرد: سپس این مصوبه به شورای عالی بورس می‌رود. اگر شورا آن را تائید کرد، سپس سازمان بورس در این مورد اظهار نظر می‌کند و پس از آن، هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دستورالعمل‌های معاملاتی را ابلاغ می‌کند و سپس الگوی حسابداری و مباحث مالیاتی آن تدوین شده و در نهایت بخشنامه‌های اجرای آن ابلاغ می‌شود.

کارشناس مسئول مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: سومین موضوع جدیدی که در یک سال اخیر در بورس مطرح شد معاملات کشف مابه‌التفاوت یا پریمیوم بود. این معاملات برای پوشش ریسک است که به موجب آن طرفین در مورد مابه‌التفاوتی در مورد یک قیمت مبنای نفت یا گاز توافق می‌کنند. این معاملات اکنون به مرحله اجرا رسیده است.

پیره اظهار کرد: در حوزه تامین مالی هم اولین موضوع این بود که آیا اوراق مرابحه می‌توانند برای خرید سهم مورد استفاده قرار گیرند یا نه و یک هلدینگ می‌تواند در افزایش سرمایه خود از اوراق مرابحه استفاده کند یا خیر و این موضوع هنوز در مرحله دوم مسکوت مانده است.

کارشناس مالی اسلامی سازمان بورس و اوراق بهادار بیان کرد: موضوع دیگری که در یک سال گذشته مورد بررسی قرار گرفت مصوبه کمیته فقهی درباره صکوک قابل تبدیل یا تعویض با سهام بود. تبدیل یعنی تعهد بانی در مقطع سررسید به سهم خود بانی تبدیل می‌شود و تعویض یعنی تعهد بانی در مقطع سررسید با سهم یک مجموعه دیگر تعویض می‌‌شود. این موضوع در مورد اوراق اجاره، مرابحه و سفارش ساخت به تایید کمیته فقهی رسید.

وی افزود: موضوع دیگری که در ماه‌های اخیر مورد بحث قرار گرفت عرضه اولیه اوراق منفعت، رهنی و سفارش ساخت به کسر بود. درباره اوراق منفعت در مرحله تدوین دستورالعمل قرار داریم و ملاحظه آن در دستور کار کمیته فقهی قرار دارد و در صورت تصویب به مراحل بعدی می‌رود. در مورد اوراق سفارش ساخت و اوراق رهنی هم تمام کارهای آن انجام شده است.

پیره در پایان گفت: موضوع دیگری که در سازمان بورس نوآوری محسوب می‌شود، اوراق اجاره دولتی است. اولین اوراق اجاره در سال 89 راه‌اندازی شد، اما دولت تا سال 94 از این اوراق استفاده نمی‌کرد تا اینکه قانون بودجه اجازه داد که دولت از صکوک اجاره برای تامین مالی استفاده کند و به همین دلیل در اواخر اسفند 94 شاهد عرضه صکوک اجاره بودیم.

بررسی فقهی و حقوقی ابزارهای مالی از نگاه اسلام

حوزه/ برنامه «فقه پویا» در رادیو معارف به بررسی فقهی و حقوقی بیمه مروری بر ابزارهای مالی اسلامی اتکایی اوراق مربوطه و جنبه های فقهی آن می پردازد.

به گزارش خبرگزاری حوزه، برنامه «فقه پویا» از ۲۴ آذر ۹۹ با موضوع بررسی فقهی و حقوقی ابزارهای مالی از نگاه اسلام به روی آنتن می رود.

انواع گواهی های انرژی، مراحل انجام کار و چگونگی بررسی فقهی آن، بررسی سوابق سلف در بورس و نظرات کمیته فقهی بورس و اوراق بهادار و اوراق صرفه جویی انرژی از جمله موضوعاتی است که در این برنامه به سمع مخاطبان رادیو معارف می رسد.

همچنین این برنامه که با کارشناسی حجت الاسلام دکتر مجید رضایی و دکتر سید محمد امین زاده تقدیم مخاطبان خواهد شد و بیمه کارکردها و مسائل فقهی حقوقی مرتبط با آن و بیمه اتکایی و اوراق مربوط به جنبه های فقهی آن را تبیین خواهد کرد.

برنامه «فقه پویا» به تهیه کنندگی محمدجواد طوسی و اجرای محمدجواد عابدینی دوشنبه تا چهارشنبه ساعت ۱۴:۵۰ از رادیو معارف به روی آنتن می‌رود.